حتما درباره اهمیت توجه به میزان کالری مواد غذایی مصرفی در برنامه روزانه خود و همچنین ضرورت کاهش میزان کالری مصرفی برای رسیدن به تناسب اندام و وزن ایده‌آل خود مطالبی خوانده یا شنیده‌اید.

معمولا روی بسته بندی مواد غذایی مختلف نیز اطلاعاتی درباره میزان کالری موجود در آن ماده غذایی یافت می شود. انرژی موجود در 2.5 کیلوگرم ماکارونی می تواند انرژی موردنیاز برای دم کردن یک قوری قهوه را تامین کند. انرژی موجود در یک برش کیک پنیر آلبالویی نیز معادل انرژی موردنیاز برای روشن کردن یک لامپ 60 واتی به مدت یک ساعت و نیم است. این در حالی است که انرژی موجود در 217 گرم دوبل برگر انرژی موردنیاز برای حرکت خودرو در مسیری به طول 140 کیلومتر است.

آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که کالری چیست و چگونه انرژی موردنیاز بدن تامین می شود؟ در بخش های بعدی این مقاله به بررسی این موضوع می پردازیم که کالری چیست و چرا اساسا به کالری نیاز داریم. در بخشی از این مقاله نیز ارتباط بین کالری و وزن مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

کالری به عنوان واحد اندازه گیری انرژی شناخته می شود و بیشتر برای مشخص کردن انرژی موجود در مواد غذایی به کار می رود، اما می توان از این واحد اندازه گیری برای تعیین مقدار انرژی هر آنچه حاوی انرژی باشد استفاده کرد. برای مثال انرژی یک گالن چهار لیتری گازوئیل معادل 31 میلیون کالری است. از نظر علمی یک کالری برابر است با میزان انرژی یا حرارت موردنیاز برای افزایش دمای یک گرم آب به اندازه یک درجه سانتی گراد. یک کالری برابر است با 4.184 ژول. ژول واحد دیگری برای اندازه گیری مقدار انرژی است که در علم فیزیک از آن استفاده می شود.

اغلب ما فکر می کنیم میزان انرژی مواد غذایی بر حسب کالری بیان می شود، اما حقیقت این است که میزان انرژی موردنیاز مواد غذایی بر حسب کیلوکالری روی بسته بندی آنها ثبت می شود. هر کیلو کالری معادل هزار کالری است. در حقیقت آنچه در دسته بندی ها در مقابل اعداد با عنوان کالری نوشته می شود به مفهوم انرژی است و منظور از آن واحد اندازه گیری عدد درج شده نیست.

برای مثال وقتی روی بسته بندی یک قوطی نوشابه گازدار نوشته می شود این قوطی نوشابه 200 کالری دارد منظور این است که انرژی این قوطی نوشابه 200 کیلوکالری است. بر این اساس هر واحد انرژی ماده غذایی که بر حسب کیلوکالری بیان می شود معادل 4.184 ژول انرژی است. درباره میزان انرژی که در نتیجه انجام فعالیت های ورزشی در بدن سوزانده می شود هم باید به این موضوع توجه داشته باشید. اگر براساس جدول تناسب اندام گفته شود با طی کردن هر 1.5 کیلومتر، 100 کالری در بدن سوزانده می شود منظور این است که با انجام این فعالیت ورزشی 100 کیلوکالری انرژی در بدن شما سوزانده می شود.

بدن ما انسان ها برای حفظ سلامت و بقا به انرژی نیاز دارد. همه اعمال حیاتی بدن از تنفس تا خونرسانی در بدن و حرکت نیازمند مصرف انرژی است و بدن ما انرژی موردنیاز خود را از طریق مواد غذایی تامین می کند که در طول روز مصرف می کنیم. برای مثال مصرف هر گرم کربوهیدرات چهار کیلوکالری، هر گرم پروتئین چهار کیلوکالری و هر گرم چربی 9 کیلوکالری انرژی در بدن آزاد می کند. در حقیقت میزان انرژی موجود در مواد غذایی معیاری است که نشان می دهد انرژی پتانسیل موجود در این ماده غذایی چقدر است. مواد غذایی ترکیبی از واحدهای ساختمانی چربی، کربوهیدرات و پروتئین است.

بنابراین اگر میزان کربوهیدرات، چربی و پروتئین موجود در مواد غذایی مشخص شده باشد می توان بر این اساس انرژی آن ماده غذایی را محاسبه کرد. اگر بر اساس اطلاعات ثبت شده روی بسته بندی یک ماده غذایی انرژی آن 160کیلوکالری باشد به این معنی است که این انرژی برای افزایش دمای 160 کیلوگرم آب به اندازه یک درجه سانتی گراد کافی است.

اگر قدری دقیق تر برچسب این ماده غذایی را مورد بررسی قرار دهید متوجه خواهید شد برای مثال این ماده غذایی حاوی دو گرم چربی، چهار گرم پروتئین و 32 گرم کربوهیدرات است که اگر بر این اساس میزان انرژی ماده غذایی را محاسبه کنیم معادل 162 کیلوکالری خواهد بود که به نظر می رسد شرکت های تولیدکننده مواد غذایی میزان انرژی مواد غذایی را به طور تقریبی در محدوده ای نزدیک به مقدار واقعی انرژی آن درج می کنند.

بدن ما از طریق فرآیندهای متابولیکی انرژی مواد غذایی را می سوزاند. در این فرآیندها، آنزیم ها کربوهیدرات ها را شکسته و آن را به گلوکز و قندهای دیگری تبدیل می کند. در اثر فرآیندهای متابولیک چربی موجود در مواد غذایی به گلیسیرین و اسیدهای چرب تبدیل می شود. پروتئین ها نیز تحت تاثیر آنزیم ها به اسیدهای آمینه تبدیل می شود.

پس از آن، این مولکول ها از طریق جریان خون در دسترس سلول های بدن قرار می گیرد. در این مرحله سلول ها می توانند این مولکول ها را برای استفاده سریع جذب کنند. در شرایطی که بدن در آن لحظه به این سلول ها نیاز نداشته باشد این سلول ها آخرین مرحله از متابولیسم را پشت سر می گذارند. در این مرحله این سلول ها با اکسیژن وارد واکنش می شوند تا انرژی ذخیره شده در آنها آزاد شود.

این مطلب گردآروری شده از مطالب موجود در مقاله های 2018 و 2017 می باشد.

#خیراله_قیلزاده