مقدمه :

• هر سال بیش از ۶۰۰ هزار نفر مورد آسیب های چشمی ناشی از ورزش و تفریح رخ میدهد . در حدود ۴۲ هزار مورد از این صدمات به حدی شدی هستند که نیاز به رسیدگی اورژانسی دارند و تقریبا ۱۳۵۰۰ مورد از این آسیب دیدگی ها منجر به کاهش دید دائمی می شوند .
• اورژانس بیمارستان های آمریکا هر ۱۳ دقیقه یکبار افرادی را که دچار آسیب های چشمی ناشی از ورزش شده اند درمان می کنند .
• بازی و مسابقه در واقع عامل ۱۰ تا ۲۰ در صد از تمام آسیب های چشمی است .
• وقوع صدمات چشمی ناشی از ورزش در میان کودکان و نوجوانان بسیار رایج تر است .
• با آنکه در کشور ما هیچ مطالعه ای برای ارزیابی وقوع صدمات چشمی مربوط به ورزش انجام نشده با این حال ، اسناد موجود حاکی از آن است که ورزش مقصر حدود ۳۷ تا ۵۲ درصد از آسیب های چشمی است که عمدتا بچه های کم سن و سال را در ۵۸ تا ۷۰ درصد موارد تحت تاثیر قرار می دهد.

این صدمات همچنین در میان نظامیان نیز رایج هستند چون مسابقه ، بخش جدا نشدنی از برنامه های روزانه آنهاست . در واقع ، نیروهای نظامی به شدت تشویق به بازی و مسابقه در فضای باز می شوند . فوتبال ، بسکتبال . کریکت ، بوکس ، ورزش های راکتی و ورزش های رزمی در میان نظامیان بسیار پر طرفدار هستند و بیشتر آسیب های چشمی نیز در چنین رشته هایی رخ می دهند . بازی تیر و کمان و الک دولک عامل منحصر به فرد و رایج صدمات چشمی در کشورمان هستند .

• واقعیت این است که تا ۹۰ درصد ز این آسیب های چشمی ، قابل پیش گیری هستند . کادر درمان در صورت آموزش خطرات آسیب های چشمی در ورزش های مختلف و همچنین مزایای ثابت شده استفاده از تجهیزات حفاظتی به بیماران خود ، قادر خواهد بود تا از وقوع بیش از هزار مورد آسیب چشمی در هر سال پیشگیری کنند .
• • آنها همچنین باید قادر به تشخیص تقاوت صدمات چشمی جزئی از آسیب های عمده که نیاز به ارجاع فوری به چشم پزشک را دارند ، باشند .
• • عالوه بر ابن کادر درمان نقش بسیار تاثیر گذاری در آموزش مربیان ، والدین و کودکان و نوجوانان برای پیشگیری از نابینایی و کاهش دیدی ناشی از صدمات چشمی مربوط به ورزش دارند و با این کار ، سالمت بینایی آنها را برای یک عمر تضمین کنند.

رایج ترین مکانیسم هابی آسیب های چشمی

• رایج ترین مکانیسم های ضربات چشمی شامل آسیب کره چشم غیر نافذ ، آسیب کره چشم نافذ و صدمات تابشی می شود .

• بیشتر آسیب های چشمی مربوط به ورزش ار نوع آسیب های کره چشم غیر نافذ هستند .

• قسمت قدامی چشم ، بخشی از چشم است که معموال با ضربه غیر نافذ صدمه می بیند و خونریزی قدامی ، رایج ترین نشانه حین انجام معاینات اولیه است .

• میزان صدمه چشم بستگی به اندازه ، سختی شتاب شی غیر نافذ و همچنین فشار مستقیم منتقل شده به چشم دارد .

• ضربه مستقیم شی غیر نافذ که کوچک تر از دهانه کاسه چشم باشد منجر به فشردگی سریع قدامی ـ خلفی و گشادی قسمت میانی کره چشم و در نتیجه انتقال فشار زیادی به ساختار داخلی چشم می شود . شی غیر نافذ که بزرگ تر از دهانه کاسه چشم )با قطر بیش از ۵ سانتی متر ( باشد باعث افزایش فشار به کف کاسه چشم یا دیوار میانی شده و منجر به شکستگی اسنخوان های نازک می شود .

• این (( سوپاپ آزاد کننده فشار )) شاید از پارگی کره چشم پیشگیری کند با این حال ، احتمال باالی وقوع صدمات داخلی چشم وجود دارد .

وضعیت دیگری که ممکن است در موارد ضربه غیر نافذ به ویژه به ناحیه پیشانی رخ بدهد ، نورو پاتی ضربه ای عصب بینایی است که به عبارتی ، آسیب مزمن عصب بینایی ثانویه پس از مواجهه با ضربه است .

• عصب بینایی ممکن است به صورت مستقیم یا غیر مستقیم صدمه ببیند . صدمه غیر مستقیم به عصب بینایی معموال ناشی از انتقال فشار به کانال بینایی بر اثر ضربه غیر نافذ به سر است .

• بر خالف TON مستقیم ، ضربه غیر مستقیم ناشی از اختالل تشریحی شبکه عصبی بینایی بر اثر ضربات مداری نافذ ، تکه های استخوان داخل کانال بینایی یا هماتوم غالف عصب است .

• بیماران معموال کاهش دید )کاهش دقت بینایی ، ناهنجاری های میدان دید یا کاهش دید رنگی ( مواجه می شوند که درجه آن در افراد مختلف ، متغییر است . با این حال ، بیشتر موارد ) تا ۶۰ درصد ( با کاهش دید بینایی در حد درک نور )LP )یا بدتر مواجه می شوند .

• در مرحله مزمن ، عصب بینایی معموال در بررسی فوندوسکوپی ، عادی به نظر می رسد اما آتروفی عصب بینایی معموال ۳ تا ۶ هفته پس از آسیب دیدگی نمایان می شود .

در ادامه این مقاله در روزهای آینده کنار ما باشد …

به کوشش سرکار خانم نگار شیخ

استاد ارجمند جناب آقای دکتر طباطبایی

شما همراهان گرامی می توانید فایل PDF این تحقیق را در قسمت دوم دانلود فرمائید .